| بررسی ریشه‌های قدرت نرم و نفوذ ایران در منطقۀ غرب آسیا |
| کد مقاله : 1122-IRFP5-FULL |
| نویسندگان |
|
روح‌الله تقی‌نژاد * گروه روابط بین الملل، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی تهران |
| چکیده مقاله |
| ضریب نفوذ که از عوامل قدرت منطقه‌ای کشورها بشمار می‌آید، بیانگر پذیرش دیدگاه تحلیلگران و استراتژهای غربی مبنی بر قدرت نرم و نفوذ بالای ایران در منطقۀ غرب آسیا است. از نظر سیاسی و نظامی، ایران دست بالا را نسبت به همۀ قدرتهای بین‌المللی و منطقه‌ای در عراق داراست؛ تا آخرین لحظه توانست از حکومت علوی سوریه حمایت سیاسی و حتی نظامی نماید و رقبای حمایت شده توسط دیگر رقبایش را به محاق قدرت فرو ببرد؛ الحوثی‌های یمن به کمک ایران، بازسازی و سازمان‌دهی شده‌اند و بنظر می‌رسد ایران برای نفوذ دامنه‌دار در این کشور برنامه دارد؛ مهم‌ترین جریان نظامی و سیاسی لبنان همانا حزب‌الله است که تحت حمایت معنوی و مادی کامل ایران است؛ جنبش الوفاق بحرین گرایش بالایی به ایران دارد و برنامه‌ای برای الحاق مصر به جمع کشورهای متحد ایران وجود دارد و حتی گروه‌های بسیاری در کویت و عربستان نیز ایران را آبشخور ایدئولوژیکی خود می‌دانند. امریکا با حمله به عراق و افغانستان سبب حذف دو دشمن منطقه‌ای ایران گشته، آنرا بدست خود به یک ابرقدرت منطقه‌ای پرنفوذ تبدیل نمود. ولی آیا حضور فعال و نفوذ منطقه‌ای ایران تنها معلولِ بهم ریختن نظم نسبی سنتی منطقه توسط امریکا است یا علل دیگری نیز در آن دخیل هستند؟ در واقع؛ علل قدرت‌یابی منطقه‌ای ایران و حضور فعال در همۀ تحولات سیاسی مهم این منطقه چیست؟ پژوهش فراروی در نظر است تا در چهارچوب تحلیل نوواقعگرایانه و با روش پژوهش اسنادی، ضمن بررسی «نقش تهاجم امریکا به منطقه»، به بررسی عوامل دیگری چون «بازی دیگر رقبای ایران در منطقه از جمله رژیم صهیونیستی و عربستان»، و تحولاتی چون «بهار عربی» و «وجود داعش» و نیز ریشه‌های فرهنگی قدرت نرم همچون «روح حکمرانی جهانی ایرانی»، «ایدئولوژی شیعی»، «قرابت فرهنگی و مذهبی» و «تنوع قومی-مذهبی» بپردازد. این شناخت از آنروی درخور ویژه‌نگری است که بتوانیم بجای مقاومت صِرف واکنشی و دفع ابتکار عمل دیگران، در سامان‌دهی نظم منطقه‌ای جدید مبتنی بر منافع ملی خویش مشارکت فعال داشته باشیم. |
| کلیدواژه ها |
| نفوذ منطقه‌ای ایران، قدرت نرم، جبهۀ مقاومت، نظم منطقه‌ای |
| وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی |