| بررسی سیاست خارجی ایران در قبال افغانستان پساطالبان بر مبنای نظریه قدرت نرم (۲۰۰۱-۲۰۱۹.م) |
| کد مقاله : 1172-IRFP5-FULL |
| نویسندگان |
|
اسمعیل نجفی *1، محمدحسین جمشیدی2 1دانشگاه تربیت مدرس 2عضو هیئت علمی و استادیار گروه روابط بین الملل دانشگاه تربیت مدرس |
| چکیده مقاله |
| هدف این مقاله بررسی عملکرد و کاربرد قدرت نرم ایران در قبال افغانستان پساطالبان است. رابطه‌ی ایران و افغانستان در دوره طالبان به پایین‌ترین حد خود رسیده بود ولی پس از ۱۱ سپتامبر و شکل‌گیری کنفرانس بن، به خاطر پی‌ریزی دولت آینده افغانستان، ایران سهم فعالی در سیاست خارجی این کشور بازی کرد و همچنین پس از شکل‌گیری دولت جدید در افغانستان، ایران یکی از حامیان این دولت بوده است. ایران علاوه از کمک به بازسازی افغانستان، در پی توسعه نفوذ خود نیز بوده است. در مقابل، مواردی مانند حضور نظامی آمریکا در افغانستان، گسترش نفوذ رقیب منطقه‌ای و ایدئولوژیک ایران یعنی عربستان در افغانستان و همچنین مسئله‌ی تقسیم آب، مسئله‌ی مهاجرین افغانستانی در ایران و قاچاق مواد مخدر ازجمله موانع تحقق سیاست خارجی ایران در افغانستان هستند. بر این مبنا، پرسش پژوهش این است که کاربرد قدرت نرم سیاست خارجی ج.ا ایران در افغانستان پساطالبان چگونه است؟ فرضیه پژوهش این است که با توجه به اشتراکات و عوامل همگرایی بین ایران و افغانستان ازیک‌طرف و حضور رقبای قدرتمند ایران مانند آمریکا و عربستان در افغانستان از طرف دیگر، ایران نتوانسته است از ظرفیت‌های قدرت نرم خود در افغانستان استفاده کند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که قدرت نرم سیاست خارجی ایران در افغانستان با توجه به عوامل بین‌المللی، منطقه‌ای و داخلی چندان موفق نبوده است. ایران نمی‌تواند مانند آمریکا در افغانستان حضور نظامی داشته باشد و یا مانند عربستان پول مصرف کند. ولی با سرمایه-گذاری روی قدرت نرم که هزینه کم‌تر دارد می‌تواند به اهداف سیاست خارجی خود برسد. روش گردآوری داده‌های پژوهش کتابخانه‌ای و اسنادی است و روش پژوهش، مورد پژوهی است یعنی موضوع (قدرت نرم) ایران در بستر جامعه افغانستان بررسی می‌شود. رویکرد تحقیق توصیفی-تحلیلی است. چارچوب نظری تحقیق را نظریه قدرت نرم جوزف نای تشکیل می‌دهد. سازمان‌دهی پژوهش این‌گونه است که پس از بررسی رابطه‌ی تاریخی ایران و افغانستان، به عوامل فرصت‌ساز سیاست خارجی ایران در افغانستان پرداخته می‌شود، سپس به موانع تحقق آن در سه بخش بین‌المللی، منطقه‌ای و داخلی نگاهی انداخته می‌شود. |
| کلیدواژه ها |
| نظریه قدرت نرم، سیاست خارجی، ایران، افغانستان پساطالبان، دیپلماسی عمومی |
| وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی |