| بررسی ابعاد نقشآفرینی رقبای منطقه‌ای ایران در شاخ آفریقا (مورد: عربستان سعودی و امارات متحده عربی) |
| کد مقاله : 1183-IRFP5-FULL |
| نویسندگان |
|
میثم میرزائی تبار * گروه ژئوپلیتیک - مرکز مطالعات آفریقا - دانشگاه تربیت مدرس - تهران - ایران |
| چکیده مقاله |
| شاخ آفریقا عنوانی مرسوم برای معرفی منطقه‌ای برخوردار از موقعیت ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک در شرق قاره آفریقاست. این منطقه، چهار کشور سومالی، اتیوپی، اریتره و جیبوتی را در بر می‌گیرد. البته در برخی منابع، سودان و کنیا نیز جزئی از شاخ آفریقا معرفی شده‌اند. این منطقه هم‌مرز با اقیانوس هند، خلیج عدن، تنگه باب‌المندب و دریای سرخ است. ارزش‌های جغرافیایی، ژئوپلیتیک، استراتژیک و ژئواستراتژیک شاخ آفریقا سبب شده است تا بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای توجه ویژه‌ای به آن داشته و درصدد اعمال نفوذ و قلمروگستری در این منطقه باشند. در سال‌های اخیر، عربستان سعودی، امارات متحده عربی، ترکیه، قطر و اسرائیل به عنوان بازیگران منطقه‌ای و چین، ژاپن، آمریکا و برخی کشورهای اروپایی به عنوان بازیگران فرامنطقه‌ای در حال نقشآفرینی و در تلاش برای افزایش نفوذ خود در منطقه شاخ آفریقا بوده‌اند. پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و بهره‌گیری از منابع کتابخانه‌ای اعم از کتاب، مقاله، گزارش‌ها، اخبار رسانه‌ها و ... درصدد بررسی نقش و فعالیت عربستان سعودی و امارات متحده عربی در شاخ آفریقا به عنوان رقبای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که این دو کشور، به تناسب اهداف و رویکردهای ژئوپلیتیک و سیاست خارجی خود و بر مبنای منافع ملی و ایدئولوژیک، در ابعاد مختلف سیاسی، فرهنگی، نظامی، امنیتی، اقتصادی، ژئوپلیتیکی و ژئواستراتژیکی در حال نقشآفرینی و قلمروگستری در منطقه شاخ آفریقا هستند که بخشی از اقدامات آن‌ها در رقابت و با هدف کنترل و مقابله با نفوذ جمهوری اسلامی ایران است. |
| کلیدواژه ها |
| شاخ آفریقا، سیاست خارجی، رقابت ژئوپلیتیکی، ایران، عربستان سعودی، امارات متحده عربی |
| وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی |