| الگوی شکل‌دهنده به سیاست خارجی عربستان در قبال ایران در خاورمیانه |
| کد مقاله : 1217-IRFP5-FULL |
| نویسندگان |
|
مهدی دلبند *1، محمد مجاهدزاده2، شهرام مهدوی مطلق3 1گروه مطالعات خاورمیانه،دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران 2دانشجوی ارشد روابط بین‌الملل گروه حقوق و علوم سیاسی/ دانشگاه یزد 3دانشجوی دکترا روابط بین‌الملل گروه علوم سیاسی/ دانشگاه آزاد شهرضا |
| چکیده مقاله |
| عربستان و ایران تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، به‌عنوان دو کشور دوست و متحد در قالب سیاست دو ستونی نیکسون و با همکاری هم به اجرای سیاست‌های ایالات‌متحده آمریکا در منطقه خاورمیانه می‌پرداختند. ولی پس از پیروزی انقلاب اسلامی و به دلیل رقابت دو کشور بر سر رهبری جهان اسلام، تقابل شیعه و وهابیت، تشکیل شورای همکاری خلیج(فارس) به پیشنهاد عربستان و حمایت آن از عراق در جنگ با ایران، تحکیم رابطه عربستان با آمریکا (دشمن ایران)، حمایت این کشور از تجزیه‌طلبان ایرانی و ... این دو کشور به دو رقیب اصلی در خاورمیانه تبدیل‌شده‌اند. از این زمان به بعد عربستان جمهوری اسلامی ایران را به‌عنوان یک تهدید امنیتی فرض کرد و برای مهار و دست‌یابی به توازن تهدید در برابر ایران دست به اقداماتی ازجمله تشکیل شورای همکاری خلیج (فارس) و اتحاد و ائتلاف با کشورهای منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای زده است. در سال‌های اخیر نیز با توجه به توافق هسته‌ای میان ایران و غرب ازیک‌طرف و وقوع بیداری اسلامی در کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا و نقش تأثیرگذار ایران در منطقه بخصوص در عراق، سوریه و یمن از طرف دیگر باعث افزایش قدرت ایران و برهم خوردن توازن منطقه‌ای به نفع ایران شده است؛ که این عامل خوشایند عربستان نبوده است؛ فرضیه این پژوهش آن است که بر اساس نظریه موازنه تهدید استفن والت ازآنجاکه آنچه در روابط میان دولت‌ها حائز اهمیت است برداشت و درک آن‌ها از یکدیگر به‌عنوان تهدید است می‌توان گفت با توجه به اصول حاکم بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران و با افزایش قدرت و نفوذ ایران در منطقه سبب مطرح‌شدن ایران به‌عنوان یک تهدید امنیتی در برداشت و ادراک عربستان سعودی از ایران پس از انقلاب شده است. چرخش سیاست خارجی عربستان نسبت به ایران بعد از انقلاب نه ناشی از اقدامات تهدیدآمیز ایران بلکه ناشی از برداشت‌های عربستان از ایران به‌عنوان یک تهدید بوده است. در موازنه تهدید آنچه در روابط میان دولت‌ها اهمیت دارد برداشت دولت‌ها از یکدیگر به‌عنوان تهدید است و نه صرف میزان قدرت هریک از دولت‌ها، بنابراین صرف قدرت متغیر تعیین‌کننده برای موازنه نمی‌باشد بلکه برداشت دولت‌ها از یکدیگر به‌عنوان تهدید مهم است. |
| کلیدواژه ها |
| سیاست خارجی، عربستان، ایران، خاورمیانه، موازنه تهدید |
| وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی |