| تحولات نظام بین‌الملل، ژئوپلیتیک خاورمیانه و سیاست خارجی ایران |
| کد مقاله : 1227-IRFP5-FULL |
| نویسندگان |
|
مصطفی قربانی * دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه تهران |
| چکیده مقاله |
| داشتن برآورد دقیق از شرایط بین‌المللی و منطقه‌ای، نقش مهمی در کیفیت تعامل با دنیا و رقم خوردن سرنوشت ما دارد. از این‌رو، سؤال پژوهش حاضر این است که «باتوجه به روندهای نوظهور در نظام بین‌الملل، آینده‌ی این نظام چگونه خواهد بود؛ چه تأثیراتی بر ژئوپلیتیک خاورمیانه می‌گذارد و سیاست خارجی ایران در این شرایط باید چگونه باشد؟» فرضیه عبارت است از اینکه باتوجه به تفاوت رشد قدرت دولت‌ها در درون نظام بین‌الملل، این نظام در حال گذار به شرایط چندقطبی است و متأثر از این تحول، ژئوپلیتیک خاورمیانه نیز دستخوش تحول می‌شود. پژوهش به شیوه توصیفی – تحلیلی انجام شده و در آن، تئوری ثبات هژمونیک به عنوان چهارچوب نظری مورد استفاده قرار گرفته است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که باتوجه به رشد اقتصادی فزاینده چین، بروز و ظهور جدی روسیه و ایران؛ به ترتیب در صحنه بین‌المللی و منطقه‌ای و چالش‌گری آنها برای آمریکا، بتدریج نظام بین‌الملل به شرایط چندقطبی گذار خواهد کرد. در این شرایط، ژئوپلیتیک خاورمیانه بیش از پیش در معرض رقابت قطب‌های قدرت قرار خواهد گرفت و در این وضعیت؛ تأثیرات متضادی بر تحولات منطقه خواهد گذاشت؛ از یک سو سبب ایجاد نوعی ثبات نسبی خواهد شد و از سوی دیگر، پیچیده‌تر شدن معادلات منطقه‌ای را در پی دارد. این شرایط بر بازیگری ایران در منطقه، نیز تأثیرات متضادی؛ هم محدودکننده و هم فراخ‌کننده خواهد داشت. اتخاذ راهبرد مناسب توسط ایران در این شرایط، منوط به دقت در این موارد است: ارزیابی صحیح از شرایط انتقالی نظام بین‌الملل و توجه به انعطاف‌پذیری در تعیین راهبرد آینده سیاست خارجی، استفاده از ظرفیت‌های همه‌جانبه کشور و تعامل متوزان با دنیا براساس این ظرفیت‌ها، تقویت تحلیل سود و زیان رفتارها در سیاست خارجی، گره نزدن مسائل سیاست خارجی به منازعات سیاسی در داخل کشور، انعکاس صدای واحد در قبال مسائل سیاست خارجی، تقویت پیش‌بینی‌پذیری رفتارها در قبال مسائل بین‌المللی، شالوده‌شکنی و واسازی تصویر امنیتی ایجاد شده از جمهوری اسلامی ایران از طریق کاربست دیپلماسی رسانه‌ای، اقتصادمحور کردن سیاست خارجی و تحکیم مناسبات با همسایگان. |
| کلیدواژه ها |
| ثبات هژمونیک، چندقطبی شدن نظام بین‌الملل، ژئوپلیتیک خاورمیانه،سیاست خارجی ایران |
| وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی |